Ses Nasıl Oluşur?
Ses, tüm canlılarda işitme duyu organları tarafınca algılanabilen istikrarlı basınç değişimleridir. Fiziksel olarak ses, bir madde içerisinde bulunan moleküllerin titreşme hareketleri sonucunda oluşan mekanik düzensizliklerdir. Yani sesin oluşması için titreşim çok önemlidir. Moleküllerin dansı olarak isimlendirilebilir.
Sesin oluşması için titreşim hareketi önemli bir unsurdur. Titreşim ise nesnenin ileri geri hareketi şeklindedir. Titreşim yapan ses kaynakları, havanın titreşmesine olanak sağlar. Titreşen hava yayılıp kulağa gelir ve etki oluşturur. Bu sayede ses işitilmiş olur. Ses, kaynaklarından çıktığı zaman havada yayılıp kulağa kadar gelerek kulak zarını titreştirir. Kulak zarında oluşan titreşimler kulağın iç bölümüne iletilir. Bu titreşimler belli bir ileti taşır. Bu iletiler ise beyne ulaştığında beyin bunu algılamış, ses ise duyulmuş olur.
Akciğerden gelen havadan, beynimize ulaşıp kulağımızın işittiği ses aslında bir titreşim dizisinden ibarettir. Kulağa ulaşmış olan ses kulak zarını etkiler ve kulak zarının titremesini sağlar. Titreme oluştuktan sonra kulak, ses titreşimlerini iç tarafa doğru yönlendirir. Bu şekilde kulaktan iç tarafa yönlendirilen ses beyne ulaşıp algılanır ve ses işitilmiş olur.
İnsan Sesi Nasıl Oluşur?
Genel olarak bakıldığında insanda ses oluşumu, ağzımızı açtığımız zaman ses çıkmasıdır. Halk arasında her ne kadar öyle biliniyor olsa durum bu kadar basit ve kolay bir şekilde olmaz. Vücudumuz tam anlamıyla bir araya gelmiş olan bir sistemler bütünüdür. Ses sistemleri de konuşabilmemizi, tepki verebilmemizi sağlan bir dizi olaylar bütünüdür. Genel olarak bakılırsa, akciğer organından çıkan havanın, gırtlağın hemen aşağısında yer alan karşılıklı dizilmiş olan ses tellerinin arasında sıkışması ve ses tellerinin birbirlerine yaklaşıp uzaklaşması yani titreşim hareketiyle gerçekleşen olaya insanda ses oluşumu denmektedir.
Akciğerler solunum sırasında vücudun içine aldığı havayı dışarı verirken gırtlağa doğru baskı uygulayarak iter ve gırtlağın tam 2 cm alt kısmında yer alan ses telleri havayı sıkıştırarak sesi oluşturur. Oluşan bu ses, dil, ağız boşluğu, dişler, sinüsler ve burun aracılığı sayesinde konuşma diline dönüşmektedir. Bu sayede ise insan sesi oluşmuş olur. İnsan sesinin yanı sıra; birçok eşya ve aracın da sesi bulunmaktadır. Bu seslerin her biri farklı titreşimlerle meydana gelir. Söz konusu titreşim oranı arttığında ise; gürültü ortaya çıkar. Gürültüyü engellemenin en kaliteli yollarından biri ise gürültü bariyeri kullanmaktır.
Sesin Özellikleri Nelerdir?
- Ses kaynağına yapılan etkinin artması ile sesin şiddeti de doğru orantıda artar.
- Ses kaynak bulunduğu yerden uzaklaştıkça sesin şiddeti de artar.
- Sesin şiddeti ise dB adındaki birimle yani desibel ile ölçülür.
- 30-60 dB arasındaki sesler normal şiddetteki seslerdir bu sesler arasında işitilen sesler insanları rahatsız etmez. Şiddeti 60 dB den fazla olan sesler ise insanları rahatsız eder.
- Ses dalgası moleküllerin dansı yani titreşimi ile yayılırlar. Bu sebeptendir ki ses dalgaları boyunadır.
- Ses kaynağının bir saniyedeki titreşim sayısına sesin frekansı adı verilir. Frekans, sesin yüksekliğinin ölçüsüdür. Tanıtan özelliğine ses tınısı denmektedir.
- Her ses kendine özgün bir ses çıkarır.
- Yüksek şiddetteki ses iç kulaktaki işitme sinirlerine parçalayarak zarar verir. Sesin şiddeti burada çok önemlidir. Ses şiddeti ne kadar fazla ise zarar verme ihtimali o kadar artmaktadır. Kulağa verdiği zarar sesin şiddeti kadar maruz kalma süresi ile de ilgilidir. Uzun süre kaldıysa daha büyük zararlar alır.
Sesin Şiddeti Nasıl Ölçülür?
Sesin şiddet birimi dB yani desibeldir. Bir sesin şiddetini belirtirken birim olarak dB kullanılır. İnsan kulağının duyabildiği en küçük ses 0 dB olarak kabul edilmiştir. Bu oran ise logaritmik olarak artar. Yani 20 dB, 10 dB`den 10 kat daha şiddetli, 40 dB, 10 dB`den 1000 kat daha şiddetlidir. İnsanın 0 ila 180 db arasındaki sesleri duyduğu kabul edilmiştir.
